Vrijwilligers 'zijn er' en schakelen tussen professionals, patiënten en familie
Vrijwilligers vervullen een belangrijke complementaire rol in de palliatieve zorg. Zij hebben eerstens de tijd en ruimte om er voor de patiënt ‘te zijn’. Daarnaast zijn ze ook een belangrijke tussenschakel in de communicatie tussen patiënten, hun familie en zorgverleners. Dit blijkt uit nieuw onderzoek van het team van prof. Luc Deliens van de End-of-Life Care Research Group aan de Vrije Universiteit Brussel en Universiteit Gent, dat bekend wordt gemaakt naar aanleiding van de start van de Week van de Vrijwilliger (23/2 t.e.m. 3/3).
Deze kwalitatieve studie werd uitgevoerd met behulp van zowel focusgroepen met vrijwilligers, verpleegkundigen, psychologen en huisartsen als individuele semigestructureerde interviews met patiënten en mantelzorgers. De deelnemers werden gerekruteerd uit gespecialiseerde palliatieve zorgdiensten zoals eenheden, dagcentra en thuiszorgequipes, medische oncologie, reguliere thuiszorg en woonzorgcentra. In totaal namen 79 mensen deel aan het onderzoek. De onderzoekers stelden vast dat vrijwilligers in de palliatieve zorg een 'ander' en 'benaderbaar' gezicht van de zorg vormen. Vanuit die functie vervullen vrijwilligers twee belangrijke rollen: als eerste ‘er zijn’ voor de patiënt en zijn omgeving. Als tweede zijn ze ook een ‘tussenpersoon’ op vlak van communicatie tussen de patiënt en andere (professionele) zorgverleners en ook familie. Hierdoor zijn ze in staat om noden van de patiënt te herkennen en te communiceren aan professionele zorgers en/of mantelzorgers.
Om hun rollen ten volle te kunnen uitvoeren, is er volgens de onderzoekers wel nood aan frequente communicatie en coördinatie tussen de zorgverleners en vrijwilligers. Onderzoeker Steven Vanderstichelen licht toe: “Vrijwilligers in zorgcontexten vullen eigenlijk de lege ruimte in die vaak ontstaat tussen professionele zorg enerzijds en familiale zorg anderzijds. Ze staan als het ware een beetje op de kruising van de twee. Dit onderzoek bevestigt hun belang voor goede palliatieve zorg. Als we die willen verbeteren en het comfort van de patiënt vergroten, is het cruciaal om vrijwilligers op een goede manier te integreren in het zorgteam.”
Het onderzoek The liminal space palliative care volunteers occupy and their roles within it: a qualitative study werd gepubliceerd in BMJ Supportive & Palliative Care in December. De studie kadert in het SBO ‘Integration of palliative care into home, nursing home and hospital care and into the community in Flanders’ (INTEGRATE) project, dat palliatieve zorg beter wil integreren in Vlaanderen. ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=30530629.
End-of-Life Care Research Group
End-of-Life Care Research Group is een alliantieonderzoeksgroep tussen VUB en UGent. Wetenschappers voeren er vanuit verschillende disciplines onderzoek uit naar zorg aan het einde van het leven in België en Europa.
Contact